Özet

Amaç: Anorektal hastalıklar tüm dünyada ve ülkemizde oldukça sık görülmesine rağmen, ihmal edilen önemli bir sağlık sorunudur. Fiziksel, mental ve sosyal olarak kısıtlayıcı semptomları ile yaşam kalitesini de olumsuz etkilediği düşünülmektedir. Bu çalışma Fekal İnkontinans Yaşam Kalitesi Ölçeği (FİYKÖ), Fekal İnkontinans Ciddiyet İndeksi (FİCİ)’nin geçerlilik ve güvenilirliğini test etmek amacıyla metodolojik olarak gerçekleştirilmiştir.
Gereç ve Yöntem: Araştırma, Ege Üniversitesi Gastroenteroloji Kliniği içerisindeki Fekal İnkontinans-Konstipasyon-Biofeedback polikliniğinde Mart-Temmuz 2006 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmaya katılmayı kabul eden fekal inkontinanslı 50 hastanın verileri yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak; 29 madde ve dört alt ölçekten oluşan FİYKÖ ve FİYKÖ’nün paralel ölçek geçerliliğini test etmek için Kısa Form-36 (SF-36)’yı içeren iki adet yaşam kalitesi ölçeği, fekal inkontinans sıklığını dört tip ve altı boyutta değerlendiren FİCİ, sosyodemografik özellikler ve fekal inkontinans etiyolojisine yönelik toplam 30 soruyu içeren “Gaita İnkontinansı Anketi” ile toplanmıştır. FİYKÖ-FİCİ’nin geçerliliğini test etmek amacıyla ilk görüşmeden  iki hafta içerisinde ölçek ve indeks, hastalara tekrar uygulanmıştır (test-tekrar test). Verilerin analizinde The Statistical Package for Social Sciences (SPSS) for Windows 13.0 paket programı kullanılmıştır. FİYKÖ’nün geçerliliği, içerik geçerliliği, yapı geçerliliği kapsamında faktör analizi; güvenilirliği, zamana göre değişmezlik (süreklilik) için test-tekrar test, eş (paralel) form yöntemleri ve iç tutarlılık ölçütü için Cronbach Alfa kullanılarak sınanmıştır. FİCİ’nin geçerliliği, içerik geçerliliği; güvenilirliği ise, zamana göre değişmezlik (süreklilik) ölçütü için test-tekrar test yöntemi ile sınanmıştır.
Bulgular: Örneklem grubunun yaş ortalaması 57,14±15,69; %66’sı kadındır. Büyük çoğunluğu evli (%72) olan hasta grubunda, her hangi bir okuldan mezun olmayıp yalnızca okur-yazar olan birey oranı % 38’dir. FİYKÖ-FİCİ İngilizce’den Türkçe’ye “çeviri-tekrar çeviri tekniği” kullanılarak çevirilmiş ve dil geçerliliği sağlanmıştır. Çoklu  uzman görüşüne dayalı içerik geçerliliği sonucunda ölçek ve indeks geçerli olarak kabul edilmiştir. FİCİ’nin test-tekrar test güvenilirliği (r=0,97 p<0,01) yeterli düzeyde bulunmuştur.  FİYKÖ’nün yapı geçerliliği analizleri sonucunda KMO değeri (0,64) ölçek maddeleri arasındaki korelasyonun yeterli olduğunu göstermiştir. Barlett Testi katsayısı x2= 2137,414’tür. Faktör analizleri sonucunda, dört faktör grubu olduğu belirlenmiştir. Güvenilirlik analizleri sonucunda FİYKÖ’nün Cronbach alfa katsayısı 0,88 olarak iyi düzeydedir. Test-tekrar test  güvenilirliği r=0,97 p<0,01 olarak bulunmuştur. Paralel (eş) ölçek güvenilirliği için SF-36 kullandığımız çalışmamızda FİYKÖ ve SF-36’nın benzer ölçekleri arasındaki korelasyon (r=0,84 p<0,01) benzemeyen alt ölçeklere göre (r=0,14 p<0,05) daha yüksek olduğu belirlenmiştir.
Sonuç: Araştırma sonuçları; FİYKÖ’nün Türkçe çeviri ve uyarlamasının benzer gruplar için kabul edilebilir düzeyde  geçerli ve güvenilir bir ölçek, FİCİ’nin Türkçe çevirisinin yine benzer gruplar için kabul edilebilir düzeyde  geçerli bir indeks olduğunu göstermiştir.
Anahtar Kelimeler: Fekal inkontinans, Yaşam kalitesi, Geçerlilik, Güvenilirlik

A Validity and Reliability of Turkish Adaptation Fecal Incontinence Quality Of Life Scale and Fecal Incontinence Severity Index

Summary

Aim: Anorectal disorders  are significant health care problem in all over the world. In the general population, fecal incontinence is a common condition that has been largely ignored in the past. It may cause physically, mentally and social crippling symptoms that can devastate the individual’s quality of life. This study was conducted to reliability and validity of Turkish Adaptation Fecal Incontinence Quality of Life Scale (FIQOLQ) and Fecal Incontinence Severity Index (FISI)
Material and Methods: The study took place at Fecal Incontinence-Constipation-Biofeedback Polyclinic in Gastroenterology Clinic at Ege University School of Medicine Hospital between March 2006-July 2006. Fifty patient with fecal incontinence group that agreed to participate in the study were taken and data were collected by two self-administered scales, FIQOLQ-FISI and generic questionnaire for quality of life (SF-36),  and GIA were aimed at collecting data on demographic variables such as age, gender, education level and etiological factors of  fecal incontinence. FIQOLQ consist of 29 items in four domains. FISI were aimed at investigation fecal incontinence severity (daily,weekly) and designed to specify stool consistency (gas, mucus,liquid,solid).  To verify reliability of FIQOLQ-FISI test-retest reliability is obtained in two weeks. The analiysis of date was The Statistical Package for Social Sciences (SPSS) for Windows 13.0 FIQOLQ evaluation was made of  temporal reliability,  internal reliability, convergent validity with the generic questionnaire of health and discriminant validity. FISI evaluated was made of temporal reliability.
Results: Mean age for subjects was 57,14±15,69. It was determined that the patients who participant in the study  %66 were female, %72 were married, %38 education level were under primary school. Orginal version of FIQOLQ-FISI was translated from English into Turkish using the back-translation technique. FIQOLQ demonstrated a reasonable level of internal consistency reliability, having a Cronbach’s Alpha Coefficient of 0,88. Item total corelation is 0,97 p<0,01. Kaiser-Meyer-Oklin measure of sampling adequacy was found to be 0,64. The Barlett Test for Sphericity was large x2=2173,414. A principal component factor analysis was used. In the initial factor analysis four factors were extracted. The constructive validity was assessed by correlating the domains of FIQOLQ results with same domains of SF-36 results (0,84). Test and re-test reliability of the FISI was r=0,97 p<0,001.
Conculusion: The study findings showed that the Turkish version of the FIQOLQ-FISI have reasonable level of reliability and validity.
Key words: Fecal incontinence, Quality of life, Reliability, Validity